Choroba zwyrodnieniowa stawów, znana również jako artroza, to jedno z najczęstszych schorzeń układu ruchu. Dotyczy głównie osób starszych, ale może występować również u młodszych pacjentów, zwłaszcza w wyniku urazów lub przeciążeń. W tym artykule dowiesz się, jakie są objawy, jak przebiega diagnostyka oraz jakie metody leczenia mogą poprawić jakość życia.
Czym jest choroba zwyrodnieniowa stawów?
Choroba zwyrodnieniowa stawów (artroza) to przewlekłe schorzenie charakteryzujące się:
- Postępującym uszkodzeniem chrząstki stawowej,
- Zmianami w kościach stawu, takimi jak osteofity (wyrośla kostne),
- Procesami zapalnymi w obrębie stawu.
Zwyrodnienie stawów najczęściej dotyczy kolan, bioder, kręgosłupa oraz dłoni.
Objawy choroby zwyrodnieniowej stawów
Najczęstsze objawy artrozy obejmują:
- Ból stawów, nasilający się podczas ruchu i ustępujący w spoczynku,
- Sztywność stawów, szczególnie po okresie bezruchu (np. rano),
- Trzeszczenia w stawach podczas ruchu,
- Ograniczona ruchomość stawu,
- Obrzęki i zniekształcenia w obrębie stawów.
W zaawansowanych przypadkach może dojść do znacznego upośledzenia funkcji stawu.
Przyczyny i czynniki ryzyka
Choroba zwyrodnieniowa stawów może być wynikiem:
- Procesów starzenia się,
- Urazów stawów lub ich przeciążeń,
- Otyłości, która zwiększa obciążenie stawów,
- Czynników genetycznych,
- Chorób zapalnych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów,
- Niedoboru aktywności fizycznej lub jej nadmiaru w postaci intensywnych treningów.
Diagnostyka zwyrodnienia stawów
Diagnoza artrozy opiera się na:
- Wywiadzie lekarskim
- Opis objawów, czasu ich trwania i czynników nasilających ból.
- Badaniu fizykalnym
- Ocena ruchomości stawu, obecność obrzęków czy zniekształceń.
- Badaniach obrazowych
- RTG stawu – pozwala ocenić zmiany kostne i przestrzeń międzystawową,
- USG stawów – wykrywa zmiany w tkankach miękkich i zapalenie,
- Rezonans magnetyczny (MRI) – szczegółowa ocena chrząstki i innych struktur stawu.
- Badaniach laboratoryjnych
- Wykluczają inne przyczyny, takie jak choroby zapalne.
Metody leczenia artrozy
1. Farmakoterapia
- Leki przeciwbólowe, takie jak paracetamol lub niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ),
- Leki modyfikujące przebieg choroby, np. glukozamina, chondroityna,
- Iniekcje kwasu hialuronowego lub sterydów do stawu.
2. Rehabilitacja
- Fizykoterapia, np. laseroterapia, ultradźwięki,
- Ćwiczenia ruchowe, poprawiające elastyczność i siłę mięśni,
- Masaże i terapia manualna.
3. Zmiana stylu życia
- Redukcja masy ciała, aby zmniejszyć obciążenie stawów,
- Stosowanie odpowiedniej diety bogatej w witaminę D, wapń i kwasy omega-3,
- Regularna aktywność fizyczna, np. pływanie, joga.
4. Leczenie operacyjne
W zaawansowanych przypadkach może być konieczne:
- Artroskopia – oczyszczenie stawu z uszkodzonej chrząstki,
- Endoprotezoplastyka – wymiana uszkodzonego stawu na sztuczny implant.
Profilaktyka choroby zwyrodnieniowej stawów
Aby zmniejszyć ryzyko rozwoju artrozy, warto:
- Utrzymywać prawidłową masę ciała,
- Regularnie wykonywać ćwiczenia wzmacniające i rozciągające,
- Unikać urazów i przeciążeń stawów,
- Zwracać uwagę na ergonomię w pracy i codziennych czynnościach,
- Dbać o odpowiedni poziom witaminy D i wapnia w diecie.
Podsumowanie
Choroba zwyrodnieniowa stawów (artroza) to schorzenie, które może znacznie wpływać na jakość życia. Wczesne rozpoznanie objawów i zastosowanie odpowiednich metod leczenia pozwala spowolnić rozwój choroby oraz zminimalizować jej skutki. Regularne wizyty u specjalistów oraz stosowanie się do zaleceń zwiększają szansę na utrzymanie sprawności i zmniejszenie dolegliwości bólowych.